ભારતના પ્રખ્યાત કૃષિ વૈજ્ઞાનિક સુભાષ પાલેકરજી સમજાવે છે કે છોડને પાણીની જરૂર નથી, છોડને વાફસાની જરૂર છે.
નમસ્કાર ખેડૂત ભાઈઓ, તમે બધા જાણો છો કે તાજેતરમાં મોટી સંખ્યામાં ખેડૂત ભાઈઓ પ્રાકૃતિક ખેતી પદ્ધતિ એટલે કે ગાય આધારિત ખેતીમાં જોડાઈ રહ્યા છે.
વાફસા પ્રાકૃતિક ખેતીમાં કેટલું મહત્વનું છે?
રાસાયણિક ખેતીમાંથી પ્રાકૃતિક ખેતી સાથે જોડાઈ રહેલા ખેડૂત ભાઈઓને ઘણા પ્રશ્નો છે, આપણે તેના જવાબો શોધવાનો પ્રયાસ કરીશું.
વાફસા શું છે?
પ્રાકૃતિક ખેતીમાં, જમીનની આવી સ્થિતિને વાફસા કહેવામાં આવે છે, જેમાં 50 ટકા ભેજ અને 50 ટકા હવાનું મિશ્રણ હોય છે.
જમીનની અંદર જમીનના બે કણો વચ્ચેની ખાલી જગ્યામાં પાણીનો જથ્થો હોવો જોઈએ નહીં, પરંતુ તે જગ્યાએ 50 ટકા પાણીનો ભેજ અને 50 ટકા હવાનું મિશ્રણ હોવું જોઈએ.
જો પાકના મૂળમાં વધુ પાણી આપવામાં આવે તો મૂળને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ પડે છે, તેથી પ્રાણવાયુના અભાવે પાકનો વિકાસ અટકી જાય છે.
વધુ પડતું પાણી આપવાથી પાક પીળો પડી શકે છે, તેથી છોડને એટલું જ પાણી આપવું જોઈએ કે તેને ભેજ અને હવા મળી રહે અને પાણી ભરાઈ ન જાય.
વાફસાનું નિર્માણ
કોઈપણ પ્રકારના વૃક્ષ-છોડ પર, જે જગ્યાએ છોડનો પડછાયો બપોરે 12:00 વાગ્યે પડે છે, ત્યાં તેની છેલ્લી સીમાઓ પર વરાળ લેનારા મૂળ હોય છે.
જ્યારે આપણે પિયત કરીએ છીએ ત્યારે જ્યાં પડછાયો હોય ત્યાં પાણી ભરાઈ જાય છે, પછી મૂળ સડી જાય છે અને પાકને નુકસાન થાય છે.
બપોરના સમયે જે જગ્યાએ પાકનો પડછાયો પડે, તેની અંદર પાણી ભરવું નહીં, જેથી તે જગ્યા જમીનમાંથી ઉંચી કરવી જોઈએ.
ભેજ લેતા મૂળથી 3 ઈંચ દૂર પાણી ધોરીયો કાઢીને પાણી આપવું જોઈએ, જેથી ભેજ લેતા મૂળ તેમની જરૂરિયાત મુજબ ભેજ લઈ શકે.
જો મૂળની નજીક વધુ પાણી એકઠું થતું હોય તો તે વાફસા નિર્માણ થતું નથી, તેથી પાણી મૂળથી 3 ઇંચ દૂર ધોરીયા દ્વારા આપવું જોઈએ.
વૃક્ષના થડનું નિયંત્રણ
ઝાડના પાંદડા પ્રકાશસંશ્લેષણ દ્વારા પોતાનો ખોરાક બનાવે છે અને તેને ડાળીઓ અને થડમાં સંગ્રહિત કરે છે.
ઝાડના પાંદડાને તેટલો ખોરાક મળે છે જેટલો ડાળીઓ અને થડમાં સંગ્રહ કરવાની ક્ષમતા હોય છે, જો પાંદડાને વધુ ખોરાક મળે તો વૃક્ષ તેને સંગ્રહિત કરી શકતું નથી.
તેથી વધુ ખોરાકનો સંગ્રહ કરવા માટે વૃક્ષોના થડનો વિકાસ કરવો જોઈએ. વૃક્ષ જેટલું વધુ ખોરાક સંગ્રહિત કરી શકે છે, તેટલા વધુ ઉત્પાદનો તે ઉત્પન્ન કરી શકે છે.
ઝાડની ડાળીઓ અને થડને વધવા માટે તેમના મૂળની લંબાઈ વધારવાની જરૂર પડે છે, અને મૂળની લંબાઈ વધારવા માટે પાણીને મૂળથી દૂર પહોંચાડવાની જરૂર છે.
આશા છે કે તમને તમારા બધા પ્રશ્નોના જવાબો મળી ગયા હશે. જો તમને હજુ પણ વફસા કે પ્રાકૃતિક ખેતી વિશે કોઈ પ્રશ્ન કે સૂચન હોય તો કોમેન્ટ બોક્સમાં ચોક્કસ લખો. અમે શક્ય તેટલી વહેલી તકે તમારા પ્રશ્નનો જવાબ આપવાનો પ્રયત્ન કરીશું. આભાર.
