બે કે તેથી વધુ પાક એકસાથે લેવાથી એટલે કે ખેતીમાં મિશ્ર પાક લેવાથી સરેરાશ ઉત્પાદન વધે છે.
કુદરતી ખેતી પદ્ધતિમાં મુખ્ય પાકની સાથે સહાયક પાકો લેવા પર વધુ ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે.
મિશ્ર પાકના ફાયદા મેળવવા માટે, આપણે તેને આવી રીતે પસંદ કરવો જોઈએ જેથી આપણે તેનો સંપૂર્ણ લાભ લઈ શકીએ.
પ્રાકૃતિક ખેતી પદ્ધતિમાં મિશ્ર પાક કેવી રીતે પસંદ કરવો?
સહાયક પાકોની ઉંમર મુખ્ય પાકની ઉંમર કરતાં અડધી અથવા અડધીથી ઓછી હોવી જોઈએ.
પેટા પાકની ઉંચાઈ મુખ્ય પાક કરતાં ઓછી હોવી જોઈએ જેથી સૂર્યપ્રકાશ માટે બંને વચ્ચે સ્પર્ધા ન થાય.
પેટા પાક ઝડપથી વધતો હોવો જોઈએ, જેથી જમીન ઝડપથી ઢાંકાય જાય.
મુખ્ય પાક અને પેટા પાકની પસંદગી એવી રીતે કરવી જોઈએ કે જો એક પાકના મૂળ જમીનમાં ઊંડા જાય તો બીજા પાકના મૂળ જમીનની સપાટી પર રહે.
જો મુખ્ય પાક અને સહાયક પાકમાંથી એક પાક એક દળી હોય, તો બીજો પાક દ્વિદળી પાક હોવો જોઈએ.
જો મુખ્ય પાકના પાંદડા મજબૂત સૂર્યપ્રકાશ સહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવતા હોય, તો સાથી પાકને પ્રાધાન્ય આપવું જોઈએ જે મધ્યમ સૂર્ય અને છાયામાં ઉગી શકે.
જો મુખ્ય પાક ઝડપથી વિકસતો હોય, તો ધીમી વૃદ્ધિ પામતા સહાયક પાકને પ્રાધાન્ય આપવું જોઈએ.
આ રીતે, જો બંને પાક એકબીજાથી અલગ પ્રકારના હોય તો સરેરાશ પરિણામ વધુ સારું આવશે.
મિશ્ર પાકના ફાયદા
મુખ્ય પાક સાથે સહાયક પાક લેવાનો સૌથી મોટો ફાયદો એ છે કે મુખ્ય પાકના વાવેતરનો ખર્ચ સહાયક પાક લેવાથી તેમાંથી વળતર રૂપે મળી જાય છે.
મુખ્ય પાકને નાઈટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, પોટાશ વગેરે જેવા જરૂરી પોષક તત્વો મળે છે. જે સહયોગી પાકના મૂળમાં રહેતા રાઈઝોબિયમ, એઝોસ્પીરીલમ અને એઝોટોબેક્ટર જેવા બેક્ટેરિયાની મદદથી મુખ્ય પાકની વૃદ્ધિને સરળ બનાવવામાં ખુબ ઉપયોગી છે.
મુખ્ય પાક અને સાથી પાકના વિરોધાભાસી ગુણધર્મોને કારણે મિશ્ર પાક કુદરતી જીવાત નિયંત્રણમાં પરિણમે છે.
મિશ્ર પાક કુદરતી આવરણ પૂરું પાડે છે, તેથી આચ્છાદનના તમામ લાભો પ્રાપ્ત થાય છે. વધુ વિગતો માટે આચ્છાદન શું છે? અને પ્રાકૃતિક ખેતીમાં આચ્છાદન શા માટે જરૂરી છે? લેખ વાંચો.
મિશ્ર બાગાયત
મિશ્ર પાકની જેમ, બગીચાની ખેતીમાં મિશ્ર પાક એ ખૂબ જ સારો વિકલ્પ છે કારણ કે બગીચામાં વિવિધ પ્રકારના છોડ રોપવાથી તમે ખૂબ સારા પરિણામો મેળવી શકો છો.
છોડનો પ્રકાર
ખુબ સૂર્યપ્રકાશ સહન કરનાર છોડ
મધ્યમ સૂર્યપ્રકાશ સહન કરનાર છોડ
છાંયો અને ઓછો સૂર્યપ્રકાશ સહન કરનાર છોડ
માત્ર સૂર્યપ્રકાશમાં ઉગતા બે છોડ વચ્ચે મધ્યમ સૂર્યપ્રકાશમાં ઉગતા બે છોડ વાવવા જોઈએ અને મધ્યમ સૂર્યપ્રકાશમાં ઉગતા બે છોડ ની વચ્ચે છાંયડો અને ઓછા સૂર્યપ્રકાશમાં ઉગતા છોડ વાવવા જોઈએ.
તમામ ખેડૂત ભાઈઓને નમસ્કાર, જો તમને ગાય આધારિત ખેતી પદ્ધતિ એટલે કે પ્રાકૃતિક ખેતીમાં રસ હોય, તો તમારે અમારી વેબસાઈટ પ્રાકૃતિક ખેતી ડોટ કોમની મુલાકાત અવશ્ય લેવી જોઈએ જેથી કરીને તમે પ્રાકૃતિક ખેતી વિશે વિગતવાર માહિતી મેળવી શકો.
જો તમારી પાસે અમારા માટે કોઈ સૂચન કે પ્રશ્ન હોય તો કોમેન્ટ બોક્સમાં લખો. આભાર.